1. Tornister lekki, pakowny, sztywny lub z usztywnioną wkładką przylegającą do pleców dziecka.
2. Obuwie zmienne obowiązujące na terenie szkoły – proponujemy: obuwie sportowe z antypoślizgową, białą podeszwą, zapinane na rzepy lub wiązane na sznurówki, jeśli dziecko potrafi je zawiązać (trampki, tenisówki), z workiem, który dzieci będą pozostawiały w szatni szkolnej.
3. Strój gimnastyczny na zajęcia sportowe: bluzeczka biała, bawełniana z krótkim rękawem, spodenki gimnastyczne czarne lub granatowe.
4. Strój galowy – biała bluzka/koszula, granatowa lub czarna spódniczka/spodnie.
5. Zeszyty 16 – kartkowe: z kolorowymi liniami i w kratkę ( po 5 szt.).
6. Zeszyt do korespondencji (od pierwszego dnia nauki 32- kartkowy – w kratkę).Należy w nim uzupełnić pierwszą stronę, wpisując: imię i nazwisko dziecka oraz numery telefonów: do mamy , taty, ewentualnie do babci i dziadka.
7. Piórnik wyposażony w następujące przybory: dwa ołówki, gumka, temperówka, kredki ołówkowe, (flamastry), linijka, pióro od II półrocza, nożyczki z zaokrąglonymi ostrzami, klej w sztyfcie – tak wyposażony piórnik dziecko przynosi do szkoły codziennie.
8. Liczmany- plastikowe patyczki.
9. Pomoce i przybory do zajęć plastycznych i technicznych,  spakowane w sztywną teczkę typu kuferek lub do pudełka: blok rysunkowy: biały i kolorowy (A4)- po 2 szt., blok techniczny: z kolorowymi kartkami(A4) 2szt., plastelina, farby plakatowe- 12 kolorów, pędzle różnej grubości (2 – 3 szt.), podkładka do prac plastycznych, pojemnik na wodę- plastikowy, pastele,  kredki Bambino, plastikowa paleta do mieszania farb, papier do wycinanek, jednostronny, (proszę nie kupować papieru samoprzylepnego), klej typu Magic
10. Podręczniki wg listy.

WSZYSTKIE PRZYBORY, ZESZYTY, PODRĘCZNIKI POWINNY BYĆ PODPISANE!

       Drodzy Uczniowie, Szanowni Rodzice i Nauczyciele,

  rok szkolny 2019/2020 dobiegł końca. Był to rok nietypowy, bo w marcu 2020 r.  z dnia na dzień opustoszały sale lekcyjne i korytarze szkolne.  Z powodu sytuacji epidemicznej w Polsce  wprowadzone zostało  nauczanie on-line i choć niejednokrotnie wszyscy (uczniowie, nauczyciele i rodzice)  musieliśmy  walczyć z ograniczeniami niedoskonałej jeszcze technologii, to wiele  trudności udało nam się wspólnie pokonać. Serdecznie Wszystkim dziękujemy za cierpliwość, wyrozumiałość i wytrwałość.  

  Po raz pierwszy w historii szkoły nie spotkamy się na uroczystości zakończenia roku szkolnego w budynku szkoły. Nie będzie  tradycyjnej akademii i bezpośredniego pożegnania z wychowawcami. Jest nam z tego powodu bardzo przykro, ale taką decyzję podjęto w trosce o bezpieczeństwo uczniów, rodziców  i wszystkich pracowników szkoły.

       Drodzy Uczniowie,

  gratulujemy wszystkim postępów w nauce i  dziękujemy za aktywność na zdalnych lekcjach. Świadectwa szkolne będą czekały na Was w szkole do września. Wtedy też laureaci  szkolnych konkursów otrzymają nagrody. 

     Kochani, nadchodzi czas wakacji. Będziecie mieli okazję oderwać się  od ekranów komputerów, telefonów i pobyć w świecie realnym, w otoczeniu przyrody, rodziny i przyjaciół.   Życzymy  Wam mnóstwo pozytywnej energii, optymizmu, zdrowia i udanego wypoczynku.  Mamy nadzieję, że zobaczymy się po wakacjach w innych, bardziej sprzyjających okolicznościach, że nowy rok szkolny 2020/2021  rozpoczniemy  1 września 2020 r. na uroczystej akademii w murach szkoły.

       Szanowni Rodzice,

  w imieniu dyrekcji szkoły i wychowawców dziękujemy za całoroczną współpracę, ale przede wszystkim za cierpliwość, zrozumienie, wsparcie i pomoc, jaką wielokrotnie okazywaliście swym dzieciom i nauczycielom w czasie zdalnego nauczania. Zdajemy sobie sprawę, że był to bardzo trudny i stresujący okres w życiu Waszym i Waszych rodzin. Tym bardziej ślemy gorące podziękowania i słowa uznania.

       Szanowne Grono Pedagogiczne,

  dziękujemy za podejmowanie nowych wyzwań zawodowych związanych z nauczaniem na odległość, za zaangażowanie i kreatywność. Życzymy, aby Wasza aktywna i twórcza postawa znajdowała uznanie w oczach uczniów i ich rodziców oraz była źródłem osobistej satysfakcji.

         Życzymy wszystkim Uczniom, Rodzicom i Nauczycielom

                           spokojnych i słonecznych wakacji.

                                                                                                     Dyrekcja szkoły

Grażyna Leszko, Małgorzata Hutyra, Małgorzata Koźlak

Z wielką radością informuję, że uczniowie biorący udział w konkursie wykazali się wielką kreatywnością, pracowitością i niesamowitą wyobraźnią. Niezwykle pomysłowe karmniki wykonane z ekologicznych odpadów i naturalnych surowców zachwyciły jury konkursowe (uczniowie ze szkolnego zespołu "Eko-Kornelowcy" oraz pracownicy ASP). Wszystkie karmniki zostaną powieszone w naszym szkolnym ogrodzie i wokół szkoły.  Zgłoszone prace konkursowe znajdują się w zakładce Galeria.
Serdecznie gratulujemy laureatom i wszystkim uczestnikom konkursu.
I miejsce: Tymon Noworyta z kl. 7 A,  II miejsce: Kacper Dziadowicz z kl. 4 B, Oliwier Repeta z kl. 5 B, Małgorzata Adamska z kl. 6 B,   III miejsce: Karolina Leniartek z kl. 4 B, Aleksandra Gmer z kl. 8 A
Wyróżnienia: Damian Ziejewski z kl. 6 A, Małgorzata Ozdoba kl. 6 B, Zuzanna Małek z kl. 6 C, Angelika Kojder z kl. 8 B.   (Maria Nowak) 

Szanowni Państwo,
w związku z możliwością organizacji od dnia 25 maja 2020 r. zajęć opiekuńczo - wychowawczych dla uczniów klas I - III oraz konsultacji dla uczniów klas VIII, a także od 1 czerwca 2020 r. konsultacji dla wszystkich uczniów szkoły wprowadzona zostaje "Procedura bezpieczeństwa obowiązująca w SP 129".  Bardzo proszę o zapoznanie się z tym dokumentem.

Rodziców klas I - III, którzy deklarują udział dziecka w tych zajęciach prosimy o wypełnienie i odesłanie do dnia 22.05.202 r. (piątek) załącznika nr 1 (deklaracja uczestnictwa) do p. dyr. M. Koźlak.

Procedura bezpieczeństwa obowiązująca w SP 129

Załącznik 1 - DEKLARACJA

Załącznik 2 - KWESTIONARIUSZ

Załącznik 3 - OŚWIADCZENIE

Bardzo miło mi ogłosić wyniki szkolnego konkursu plastycznego o tematyce ekologicznej pt.: ,,Dlaczego Ziemia płacze?". Konkurs został zorganizowany w związku z tegorocznymi obchodami Dnia Ziemi i skierowany był do najmłodszych uczniów w naszej szkole, a więc do kl. I-III. Prace uczestników wyrażają głębokie rozumienie problemu zanieczyszczenia Ziemi i jej atmosfery przez nieodpowiedzialną działalność człowieka i skłaniają do refleksji.

W klasach I: - :1. miejsce - Błażej Kordas –Ib, 2. miejsce - ex aequo:Emilia Sokół - kl.Ia, Alicja Krzyżanowska – Ib i Wiktor Reguła - kl.Ib.  W klasie IIIa:  1. miejsce - Julia Biela, wyróżnienie - Aleksandra Krzewińska. Serdecznie gratulujemy!
Koordynator edukacji ekologicznej w kl. I-III Marta Sobańska

Zobacz nagrodzone prace w zakładce Galeria.

Z wielką radością informuję, że uczniowie z klasy III a uzyskali bardzo wysokie wyniki w konkursie ekologicznym o zasięgu ogólnopolskim: EKO-PLANETA. Julia Biela   zdobyła najwyższą ilość punktów  w szkole. Doskonałe wyniki uzyskali również: Milena Bulana, Marek Klimczak, Anna Nosidlak, Zofia Nowak, Martyna Duran oraz Gabriela Wiatr. Uczestnicy z klasy IIIa mieli tym trudniejsze zadanie, że kategoria ,,MALUCH'',w której pisali test, obejmowała zakres materiału kl.III i IV-tej. Serdecznie Wam gratulujemy. Spisaliście się świetnie!
Koordynator edukacji ekologicznej w kl. I-III Marta Sobańska

W czasach pandemii nie zapominamy o zdrowym żywieniu. To w końcu dobrze odżywiony i nawodniony organizm lepiej stawi czoła bakteriom i wirusom. Na stronie internetowej programu Żółty Talerz Kulczyk Foundation ogłosiła konkurs na zdrowy posiłek. Zachęcamy do wzięcia w nim udziału.

Konkurs na zdrowy posiłek
Wspólne gotowanie może być świetną zabawą w odkrywanie nowych smaków. Zadaniem konkursowym jest przygotowanie potrawy z maksymalnie 5. dowolnych składników i zamieszczenie pod postem konkursowym zdjęć z przygotowań lub prezentujących efekt końcowy, czyli gotową potrawę wraz z krótkim opisem. Do wygrania są tablety, gry edukacyjne oraz zestawy pojemników do pieczenia. W konkursie mogą brać udział zarówno rodzice z dziećmi, jak i samodzielnie dzieci, które ukończyły 13. rok życia. Konkurs trwa do 30 kwietnia. Jury fundacji wybierze te najbardziej pomysłowe, kreatywne i… zabawne prace.
Lista produktów, spośród których wybieracie maksymalnie 5 dostępna jest tutaj: https://bit.ly/ListaProduktow
Regulamin: https://bit.ly/ZostanWdomuDajPrzepisa
Trzymamy kciuki i życzymy miłego gotowania w rodzinnym gronie!
#zostanwdomu #czasnarelacje

Chcę wziąć udział

Rodziny, które wezmą udział w konkursie proszę o przesłanie prac również do p. Bożeny Horyń-Orzeł borzel@sp129krakow.org. Umiścimy je na stronie internetowej szkoły.

Krakowskie firmy we współpracy z Wydziałem Edukacji Urzędu Miasta Krakowa rozpoczęły akcję #DajżeKompa. W jej ramach darczyńcy przekazują sprzęt komputerowy, który nie jest im już potrzebny i po przygotowaniu do użytkowania i zdezynfekowaniu trafi do krakowskich uczniów za pośrednictwem paczkomatów. Informacje dotyczące tej akcji, w tym formularz zgłoszeniowy, regulamin oraz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania można znaleźć na stronie www.dajzekompa.pl oraz na Facebooku.

Zapraszamy całą szkolną społeczność oraz wszystkich sympatyków naszej szkoły do "Otwartego konkursu na Maseczkowe Selfie". Główną ideą konkursu jest dbałośc o zdrowie własne i bliźniego. Zasada prosta: tworzymy własną niepowtarzalną ochronę twarzy i przesyłamy na adres organizatorki Bożeny Horyń-Orzeł - borzel@sp129krakow.org lub mdomanski@sp129krakow.org Zdjęcia będą systematycznie umieszczane na stronie naszej szkoły.

Zobacz maseczki w zakładce Galeria.

Szanowni Państwo,

  wszyscy uczymy się jak pracować w tej nowej dla  nas i uczniów rzeczywistości  tj. poprzez  edukację zdalną. To dla nas wszystkich ogromne wyzwanie.

  W czasie zawieszenia zajęć tj. do 25 marca przesyłane przez nauczycieli materiały mają służyć powtórzeniu i utrwaleniu dotychczasowych wiadomości. Na bieżąco zbieramy informacje od Państwa na temat funkcjonowania pracy z uczniami poprzez dziennik elektroniczny. Bardzo dziękujemy za wszystkie sugestie i uwagi.

  Jako nauczyciele jesteśmy w stałym kontakcie, wymieniając się informacjami o formach pracy, treściach, które przekazujemy uczniom i sposobach komunikowania się z nimi. Wciąż poszukujemy najlepszych i skutecznych rozwiązań.

  Nikt z nas nie oczekuje, że to Państwo jako Rodzice będą z uczniami realizować wskazane zagadnienia (oczywiście inaczej jest w klasach młodszych).
Każdy z nauczycieli jest do dyspozycji dla ucznia, by wyjaśnić i pomóc, gdy jakieś zagadnienie okazuje się zbyt trudne.

  W najbliższym czasie, gdy zostaną uregulowane prawnie wymagania dotyczące zdalnego nauczania, przekażemy Państwu wszystkie potrzebne informacje.

  Na chwilę obecną najważniejszą kwestią jest otrzymanie informacji zwrotnej czy każdy uczeń naszej szkoły ma dostęp do przesyłanych przez nauczycieli wiadomości za pomocą dziennika elektronicznego.

  Wszystkich Państwa, którzy do tej pory nie skontaktowali się z nauczycielami lub wychowawcą, prosimy o kontakt w tej sprawie do dnia 23 marca do godz. 15:00 poprzez wiadomość na Librusie do wychowawcy lub na adres email szkoły szkola129@interia.pl, lub telefonicznie pod numer 660 637 556, 660 637 557.

      Życzę wszystkim zdrowia i  serdecznie pozdrawiam,

                                                                           Grażyna Leszko

                                                                           dyrektor szkoły

Szanowni Państwo,

na czas zawieszenia zajęć bardzo prosimy, aby w pilnych i koniecznych do załatwienia sprawach kontaktować się  z nami telefonicznie lub poprzez pocztę szkolną:  szkola129@interia.pl

Numery telefonów:   660-637-543, 660-637-556, 660-637- 557, 660-637-544

Wniosek rekrutacyjny można złożyć w systemie elektronicznym www.portaledukacyjny.krakow.pl

Rodzice wypełniający formularz odręcznie mogą przesłać skan lub zdjęcie wniosku na adres mailowy: szkola129@interia.pl

W razie jakichkolwiek wątpliwości prosimy o kontakt telefoniczny: 660-637-544, 660-637-556.

Zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w całej Polsce zostały zawieszone do 25 marca – to dla wszystkich okres szczególnych wyzwań związanych m.in. z koniecznością zapewnienia opieki dzieciom, ale też ważna lekcja odpowiedzialności za zdrowie nasze, naszych bliskich oraz innych osób, bardziej podatnych na zakażenie wirusem SARS-CoV-2.

Szanowni Rodzice,

kieruję do Państwa prośbę, aby w rzeczowy sposób wyjaśnić swoim dzieciom sytuację, w jakiej się znaleźliśmy. Nie powinniśmy ulegać panice, a w swoich zachowaniach powinniśmy kierować się racjonalizmem i poczuciem odpowiedzialności za siebie i innych. Dlatego serdecznie Państwa proszę, aby najbliższe dwa tygodnie nie zostały potraktowane przez Państwa Dzieci jako dodatkowe ferie – powinien to być czas pozostania jak największej liczby osób w domach.
Tylko dzięki takiemu działaniu możemy maksymalnie spowolnić rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2 w Polsce, który jest śmiertelnym zagrożeniem zwłaszcza dla osób starszych, chorujących i mających obniżoną odporność – naszych sąsiadów, współpasażerów czy też osób spotykanych w sklepowych kolejkach.

Bardzo Państwa proszę, aby najbliższe dwa tygodnie i przerwa od zajęć szkolnych nie były
dla uczniów okazją do nadrabiania zaległości towarzyskich oraz spotkań z koleżankami i kolegami w galeriach handlowych czy w kawiarniach.

Przypominam także, że rodzice dzieci w wieku do ośmiu lat mogą skorzystać z dodatkowego zasiłku opiekuńczego przyznawanego maksymalnie na 14 dni i warto z tej możliwości skorzystać. Oprócz tego wielu krakowskich pracodawców umożliwia w tym czasie pracę zdalną, o co zaapelował do nich prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. Jeśli w Państwa miejscach pracy istnieje taka możliwość, to warto z niej skorzystać.

Drodzy Uczniowie,

dla Was najbliższe dwa tygodnie będą dla ważną lekcją solidarności i odpowiedzialnego zachowania. Dlatego bardzo Was proszę, abyście zrezygnowali ze spotkań z przyjaciółmi. W trosce o innych pozostańcie w najbliższych dniach we własnych domach – wykorzystajcie ten czas na czytanie, przygotowanie do egzaminów oraz zgłębianie tematów, które Was interesują. Możecie do tego wykorzystać wiele materiałów dostępnych w Internecie oraz przygotowanych przez Waszych nauczycieli.

Najbliższe dwa tygodnie niech będą dla Was także możliwością odpoczynku i spędzania czasu w ulubiony sposób: wysypiajcie się, nadrabiajcie zaległości w oglądaniu ulubionych seriali, czytajcie książki, na lekturę których w ostatnich tygodniach brakowało Wam czasu. Jeżeli tęsknicie za kontaktem z przyjaciółmi ze szkoły, to wykorzystajcie do tego tak bardzo przez Was lubiane nowinki technologiczne – nic nie stoi teraz na przeszkodzie, aby porozmawiać z koleżankami i kolegami z klasy na ulubione tematy za pośrednictwem wideokonferencji czy też komunikatorów internetowych.

Szanowni Państwo,

raz jeszcze kieruję do Państwa prośbę, abyśmy wszyscy potraktowali najbliższe dwa tygodnie jako czas zachowania spokoju, odpowiedzialności za nasze zdrowie i wzajemnej solidarności. Proszę także, aby na bieżąco śledzili Państwo wszelkie zalecenia          służb sanitarnych, jak również korzystali ze sprawdzonych źródeł pozyskiwania wiedzy na temat aktualnej sytuacji związanej z występowaniem wirusa SARS-CoV-2 w Polsce i Krakowie. Na stronie internetowej Miasta Kraków – www.krakow.pl – na bieżąco publikujemy najnowsze informacje w tym zakresie.

Zobacz skan pisma w zakładce Galeria.

Nasza szkoła nieustannie dąży do zwiększenia poczucia bezpieczeństwa na terenie szkoły oraz w jej otoczeniu. We wrześniu 2017r. przystąpiliśmy do projektu Zintegrowanej Polityki Bezpieczeństwa, realizowanego na terenie małopolski przez Wojewódzką Komendę Policji w Krakowie. Certyfikat „Szkoły Promującej Bezpieczeństwo” otrzymaliśmy w październiku 2018 r. W bieżącym roku szkolnym będziemy się ubiegać o przedłużenie Certyfikatu na kolejne pięć lat, co wiąże się z podjęciem, licznych nowych zadań jak również pozyskiwaniem nowych partnerów wspierających szkołę w podnoszeniu szeroko rozumianego bezpieczeństwa. W projekcie wykorzystane zostaną m. in. wyniki i wnioski z przeprowadzonych w I okresie badań dotyczących poczucia bezpieczeństwa w szkole wśród uczniów, rodziców i nauczycieli. (RK, MW)

Z radością informuję, że uczniowie biorący udział w konkursie wykazali się wielką wyobraźnią i kreatywnością. Niezwykle pomysłowe wiewiórki wykonane z odpadów ekologicznych zachwyciły zarówno uczniów naszej szkoły, jak i jury konkursowe. Wszystkie prace zostaną zaprezentowane uczniom i rodzicom na wernisażu z okazji Dnia Ziemi zaplanowanego w kwietniu.                     

Serdecznie gratulujemy laureatom i wszystkim uczestnikom konkursu.  (Maria Nowak)

I miejsce: Aleksandra Gmer z kl.8A, Oliwier Repeta z kl.5B i Damian Ziejewski z kl.6A 

II miejsce: Kamila Pająk z kl.8 A, Dorian Zapała z kl.8A, Zuzanna Majewska z kl. 5A i Gabriela Kłos z kl. 7A

III miejsce: Paulina Tworek z kl.5B, Nikola Zapała  z kl.6A, Alicja i Tymon Noworyta z kl. IA i 7A

Wyróżnienia: Małgorzata Ozdoba z kl.6B, Gabriela Broś z kl. 6B , Julia Biela z kl.3A i Zuzanna Małek z kl. 6C 

Zobacz zdjęcia prac w zakładce Galeria.

Dzięki udziałowi w ogólnopolskim konkursie „Projektanci Edukacji 2020” SP 129 znalazła się w elitarnym gronie szkół, które w szczególny sposób dbają o rozwijanie kluczowych umiejętności uczniów. Już po raz trzeci zostaliśmy nagrodzeni za promowanie pracy metodą projektów oraz wspieranie młodzieży w podejmowaniu ambitnych wyzwań edukacyjnych, które umożliwiają im odkrywanie pasji i twórcze doskonalenie kompetencji XXI wieku. Za projekt ekologiczny "Ruda kita - drzewo dla wiewiórek" zostaliśmy uhonorowani certyfikatem i odznaką „Dobrze ZaPROJEKTowana Szkoła 2020” (Maria Nowak)

Ach co to był za dzień… 27 lutego uczniowie naszej szkoły oraz zaproszeni goście - siedmioletnie dzieci wraz z rodzicami -spędzili ekscytujące chwile. Podczas pokazu z ciekłym azotem, udało im się poszerzyć swoją wiedzę z zakresu fizyki i przyrody. Uczestnicy poznali magię oraz tajemnicę niskich temperatur. Mogli dotknąć, a także obejrzeć spektakularne eksperymenty z balonami napełnionymi lub polanymi ciekłym azotem. Było głośno, efektownie i zaskakująco…
Wszyscy z zapartym tchem podziwiali doświadczenia, obserwując jak po zetknięciu z ciekłym azotem zachowują się różne obiekty takie jak róża, sałata, czy banan. Uczestnicy pokazu zobaczyli jak giętka i elastyczna róża zamienia się w strukturę podobną do szkła, a po uderzeniu o stół, rozbiła się na drobne kawałki. Zamrożony banan stał się młotkiem do wbijania gwoździ, a sałatę można było w ciągu kilku sekund rozdrobnić na maleńkie części.  Naukowy spektakl zakończył się "wielkim wybuchem", który - ku zaskoczeniu wszystkich - pomimo iż nie był głośny, wywarł niesamowite wrażenie. Wspaniały pokaz przeprowadzony przez pana Bogdana z Mikro Centrum Nauki „Naukotechnika” w Świnnej koło Żywca dostarczył uczestnikom pozytywnych i niezapomnianych emocji.  (Maria Nowak)

Zobacz zdjęcia z wydarzenia w zakładce Galeria.

Klasa V b z radością prezentuje swoje projekty w języku angielskim dotyczące między innymi różnych miejscowości w Polsce, przepisów kulinarnych oraz te, które prezentują naszą szkołę. Wszystkie prace są wspaniałe i wykonanie ich wymagało ogromnego zaangażowania. Prezentowane są na pierwszym piętrze w budynku Szkoły Podstawowej nr 129. Zapraszamy! Krystyna Gutowska

Zobacz zdjęcia prac uczniów w zakładce Języki obce.

Od poniedziałku, 9 marca, Urząd Miasta Krakowa oraz Małopolski Związek Piłki Ręcznej uruchamiają kolejną już edycję projektu „Szczypiornista Szkoła”, który potrwa do 15 grudnia 2020 r. „Szczypiornista Szkoła” to program, który ma celu popularyzację piłki ręcznej. W projekcie udział wezmą zarówno dziewczynki, jak i chłopcy z klas czwartych i piątych krakowskich szkół podstawowych do tej pory niezrzeszonych w klubach sportowych. Założeniem jest utworzenie kilku grup szkoleniowych w placówkach oświatowych, biorących udział w projekcie. Zajęcia będą się odbywały w ustalonych przez instruktorów grupach. Powstałe grupy liczyć będą około 20 młodych szczypiornistów, a bezpłatne zajęcia dostosowane będą do wieku i umiejętności uczestników.

W naszej szkole treningi odbywać się będą od 12.03.(czwartek) w sali gimnastycznej gimnazjum w godzinach 14.45 - 15.45. Wszystkich chętnych zapraszam:). Bożena Horyń-Orzeł